خودرو صفر، ۷۰ میلیون؛ تاکسی ۱۰ ساله، ۵ میلیون

چند روز پیش جمعی از تاکسی‌رانان تهران که به‌طور غیررسمی انجمنی به نام انجمن تاکسی‌رانان تهران را به راه‌ انداخته‌اند، در نامه‌ای به ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضاییه از بی‌عدالتی در حوزه حمل و نقل عمومی انتقاد کرده و خواهان اجرای قانون حمل و نقل عمومی شدند. ‌چند سالی است با ورود تاکسی‌های اینترنتی و کار کردن آنها بدون قوانین مشمول رانندگان تاکسی، باعث ایجاد بی‌عدالتی و اعتراض تاکسی‌رانان تهرانی شده است.

رانندگان تاکسی می‌گویند هر دو دسته کار یک‌سانی انجام می‌دهند، اما قوانین برای یک دسته سختگیرانه و برای دسته دیگر نیست. البته با دستورالعمل جدید وزارت کشور، رانندگان دائمی تاکسی‌های اینترنتی نیز باید استانداردهای مربوط به حمل و نقل عمومی را رعایت کنند، اما همچنان بخشی از این قوانین ناعادلانه است. حسن پورناظری یکی از اعضای انجمن تاکسیرانان تهران در گفت‌وگو با ایرناپلاس مسائلی مثل سن فرسودگی، تعداد معاینه فنی در سال و حق بیمه را مطرح می‌کند. به گفته مسئولان تاکسیرانی، دستورالعمل جدید باید توسط رانندگان تاکسی‌های اینترنتی نیز رعایت شود.

اما ناظری به موضوعی نیز اشاره کرده که همچنان حل نشده است و آن ارزش خودرو فرسوده رانندگان تاکسی است. بر اساس قانون، عمر تاکسی بعد از ۱۰ سال تمام است و باید اسقاط شود و اگر راننده‌ای از این قانون تخلف کند، باید جریمه بپردازد. شاید در نگاه اول این قانون صحیح به نظر برسد، اما مشکل اصلی رانندگان تاکسی این است که خودرو اسقاطی آنها فقط پنج میلیون تومان از آنها خریداری می‌شود، در حالی که خودرو رانندگان اینترنتی با همین شرایط بیش از ۲۵ میلیون تومان ارزش دارد. سؤال این است آیا تاکسیرانان با پنج میلیون تومان می‌توانند خودرو جدید خریداری و جایگزین تاکسی خود کنند، آن هم در شرایط امروز که قیمت خودرو به نرخ دولتی و آزاد بالای ۷۰ میلیون تومان است و خودرو با این قیمت هم در بازار کشور نایاب است و حتی رانندگانی هم که مشکل پول ندارند، خودرویی پیدا نمی‌کنند تا بخرند.

از سال‌های گذشته رسم بر این بوده که بانک‌های برای نوسازی ناوگان تاکسیرانی وام پرداخت کنند، اما پورناظری می‌گوید برای گرفتن تسهیلات به بانک‌ها مراجعه می‌کنیم اما تسهیلات ارائه نمی‌شود. او می‌گوید عمر تاکسی یکی از همکارانم از ۱۰ سال گذشته است و با وجود این مشکلات نمی‌تواند خودروی خود را نوسازی کند، بیش از دومیلیون تومان برای تاکسی خرج کرده، اما به او معاینه فنی نمی‌دهند، با این اوضاع باید خانه‌نشین شود.

آیین‌نامه جدید خیلی از مشکلات را حل می‌کند

علیرضا قنادان، مدیرعامل سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی تهران در گفت‌وگو با ایرناپلاس مباحث مطرح شده از سوی تاکسیرانان را به‌حق می‌داند و می‌گوید اینکه قانونی در کشور وجود داشته باشد و در مورد عده‌ای اجرا و در مورد عده‌ای دیگر اجرا نشود، بی‌عدالتی مطلق است. اما با اجرای دستورالعمل نظارتی جدید که نزدیک به دو هفته پیش توسط وزارت کشور و وزارت صمت به‌طور مشترک ابلاغ شده است، خودروهای شرکت‌های اینترنتی هم باید از قوانین مربوط به خودروهای حمل‌ونقل عمومی پیروی کنند.

البته به گفته قنادان، این خودروها به دو دسته تقسیم می‌شود و راننده‌هایی که به‌طور دائم در حوزه حمل و نقل کار می‌کنند و تردد ماهانه خودروهای آنها در مجموع سامانه‌ها بیش از ۱۹۵۰ کیلومتر باشد، باید همه استانداردهای مربوط به خودروهای حمل‌ونقل عمومی را رعایت کنند؛ به این معنی که دو بار در سال معاینه فنی داشته باشند و اگر سن خودرو آنها بالای ۱۰ سال شد، دیگر نمی‌تواند در سامانه حمل و نقل کار کنند. علاوه بر این، حق بیمه آنها هم مطابق بیمه‌های حمل و نقل عمومی و آژانس‌ها خواهد بود.

قنادان با اشاره به نامه برخی از تاکسی‌رانان به ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضاییه درباره مشکلات خود می‌افزاید: تاکسی‌رانان از بسیاری مفاد دستورالعمل جدید مطلع نیستند. تا قبل از ابلاغ این دستورالعمل و شرایط فعلی که هنوز مفاد آن اجرایی نشده است، واقعاً حق با تاکسی‌رانان است و کفه ناعادلانه است و همه این موضوع را قبول دارند. اما من فکر می‌کنم در قالب این دستورالعمل نظارتی جدید که ان‌شاءالله در دستور کار قرار گرفته و به مرحله اجرا در بیاید، خیلی از موضوعات حل می‌شود.

دولت پیشنهاد ما را رد کرد

همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره شد، یکی از مشکلات اصلی تاکسی‌رانان قیمت بسیار پایین تاکسی اسقاط شده آنهاست؛ به‌طوری که یک تاکسی بعد از ۱۰ سال کمی بیش از ۵ میلیون تومان خریداری می‌شود، در حالی‌که قیمت یک خودرو شخصی با همین شرایط بیش از ۲۵ میلیون تومان است. مدیرعامل سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسی‌رانی تهران در این باره می‌افزاید: این مسئله جزو موضوعاتی است که باید به‌تدریج به آن پرداخت. اگرچه من از یک‌سو به رانندگان حق می‌دهم، اما معضل اصلی این حوزه این است که خودرو برای خرید وجود ندارد. البته ما این مشکل را تا حدودی حل کردیم. یارانه‌ای به رانندگان تاکسی تعلق گرفته که بتوانند کاتالیست خودرو را عوض کنند، این یارانه قطعاً افزایش پیدا خواهد کرد. ما در حال حمایت‌هایی هستیم که بتوانیم زمین بازی را متعادل کنیم. قنادان ادامه می‌دهد: در مورد قیمت خودرو اسقاطی نیز در حقیقت این دولت نیست که آن را می‌خرد، بلکه بازار آزادی مانند سیستمی که در بورس جریان دارد، قیمت را بر اساس عرضه و تقاضا مشخص می‌کند، البته این قیمت‌گذاری بیشتر از ۶ تا ۷ میلیون تومان نمی‌شود. در گذشته به دولت پیشنهاد داده شد تاکسی‌ها بعد از ۱۰ سال به خودروی شخص تبدیل شود، که دولت به‌شدت با آن مخالفت کرد و توجیهش این بود این خودروها زیاد کار کرده‌اند و باید اسقاط شود.

چرا خودروی ویژه کار تولید نمی‌شود؟

اگرچه این اظهارنظر دولت صحیح به نظر می‌رسد، اما موضوع این است که چرا نباید پیشنهاد جایگزین برای خودروهای کنونی داشت تا سرمایه رانندگان تاکسی از بین نرود. چندی پیش مرتضی ضامنی، مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی با انتقاد از کیفیت خودروهای تاکسی گفته بود که مجموعه تاکسیرانی چندین سال است که از شرکت‌های خودروساز درخواست طراحی پلت فرمی کرده است تا خودرویی تولید شود که مناسب این کار باشد، اما به دلیل انحصار در خودروسازی کشور، انعطاف بسیار کم است و این درخواست قبول نمی‌شود. به گفته او حتی لوازم مصرفی در خودروهای تاکسی همان لوازمی است که در خودروهای شخصی به کار گرفته می‌شود در حالی که خودروی شخصی پیمایش و مصرف کمتری دارد، اما خودرویی که به حوزه تاکسیرانی تحویل می‌شود، از همان روز اول ۲۰۰ کیلومتر در شهر پیمایش می‌کند و ایرادهای آن زودتر نمایان می‌شوند. مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی‌های شهری کشور از مجلس و دولت خواسته است تا برای رفع این مشکل یک پلت فرم ویژه «خودروی کار» طراحی و خودروسازان نیز «خودروی ویژه‌ کار» را تولید کنند. شاید این طرح مناسبی برای جلوگیری از نابود شدن سرمایه تاکسیرانان باشد.

تسهیلات پرداخت می‌شود

اما قنادان درباره پیشنهاد دیگری سخن می‌گوید؛ به گفته او، به دولت پیشنهاد دادیم که برای نوسازی، تاکسیرانان ماشین شخصی با عمر زیر ۴ سال بخرند تا معضل نبود خودرو رفع شود که در حال حاضر در کمیسیون تخصصی دولت منتظر اظهارنظر است. در صورت تصویب چنین پیشنهادی از سوی دولت، یکی از چالش‌ها اصلی ما حل می‌شود.

قنادان می‌گوید: برای نوسازی ناوگان تاکسیرانی توافق‌نامه‌ای با صندوق کارآفرین امید منعقد کردیم که ۴۰ میلیون تومان وام با بهره چهار درصد به تاکسی‌رانان پرداخت می‌کند. مابقی قیمت را هم خود تاکسی‌رانان باید پرداخت کنند و پنج میلیون تومان هم قیمت ماشین فرسوده خودشان است.

او در پاسخ به اینکه برخی تاکسی‌رانان می‌گویند که برای گرفتن تسهیلات به بانک مراجعه کرده و نتوانستند وام بگیرند می‌افزاید: در صورتی که ما تاکسی‌ران را معرفی کنیم، تسهیلات به او تعلق می‌گیرد . البته ما به‌تازگی اقدامی هم کردیم تا به‌جای ضمانت، ماشین به رهن نزد بانک بماند و دیگر نیاز به تضامین کارمندی نباشد، البته در این شرایط هم گرفتن وام نیازمند اخذ یک چک از متقاضی است.